Wanneer een verhuurder een onbetaalde schuld heeft, kan de schuldeiser met behulp van een vonnis beslag leggen onder de huurder. De schuldeiser legt dan beslag op de huurpenningen en eventuele andere geldbedragen die de huurder zou moeten betalen aan de verhuurder.

Door mr. drs. C.G. (Christian) Huijsmans, advocaat huurrecht, bouwrecht en koop van vastgoed en werkzaam bij Advocatenkantoor Zeeland te Goes

Nadat dit zogenaamde derdenbeslag is gelegd heeft de huurder onder andere de verplichting om een verklaring derdenbeslag af te leggen. Dit zal hij moeten doen door het invullen van een formulier dat tegelijkertijd is afgegeven met het deurwaardersexploot waarmee het beslag is gelegd.

In dit artikel beschrijf ik wat de gevolgen zijn wanneer de beslaglegger van mening is dat de huurder een onjuiste verklaring derdenbeslag heeft afgelegd. Wat hierna wordt beschreven geldt zowel voor de huur van woonruimte als voor de huur van bedrijfsruimte. Dit webartikel is het derde uit een drieluik. In het eerste webartikel bespreek ik wat in het algemeen de gang van zaken is rondom een beslag op huurpenningen. In het tweede webartikel bespreek ik wat de gevolgen zijn wanneer de huurder geen verklaring derdenbeslag heeft afgelegd. Deze laatste situatie moet worden onderscheiden van de situatie die thans aanbod komt.

Betwisting van de verklaring derdenbeslag

Wanneer de huurder buitengerechtelijk verklaart over de hoogte van de verschuldigde huurpenningen en de beslaglegger betwist deze verklaring, dan kan de beslaglegger de huurder dagvaarden tot het afleggen van een gerechtelijke verklaring. Dit moet de beslaglegger wel doen binnen twee maanden na het afleggen van de verklaring, op straffe van verval tot bevoegdheid tot betwisting. Deze gerechtelijke procedure noemt men de verklaringsprocedure. De beslaglegger kan ook vorderen dat de verklaring wordt aangevuld. Dit is geregeld in artikel 477a Rv.

Vaak maakt de gerechtelijke verklaring onderdeel uit van een processtuk dat door de huurder wordt ingediend. Aan de gerechtelijke verklaring worden dezelfde eisen gesteld als aan de buitengerechtelijke verklaring.[1] Wanneer de gerechtelijke verklaring niet voldoet aan de eisen van de artikelen 476a en 476b Rv, dan moeten hieraan de gevolgen worden verbonden die gelijk zijn aan het geval waarin in het geheel geen verklaring is afgelegd.[2] Oftewel: in dat geval wordt de huurder veroordeeld tot betaling van het gehele bedrag waarvoor het beslag is gelegd.

Hiervoor werd gemeld dat de beslaglegger binnen twee maanden na het afleggen van de verklaring de verklaringsprocedure moet starten. In het geval van conservatoir derdenbeslag ligt dit anders. Daarop zijn de artikelen 718 tot en met 723 Rv van toepassing. Artikel 723 Rv moet zo worden gelezen, dat de termijn van twee maanden uit artikel 477a lid 2 Rv pas ingaat vier weken na betekening van het uiteindelijke veroordelende vonnis.[3] Dit is dus in de praktijk aanmerkelijk later dan bij een ‘gewoon’ executoriaal beslag.

Bewijslastverdeling

Wanneer de beslaglegger de verklaring van de huurder betwist, dan rust in beginsel op de beslaglegger de bewijslast dat de verklaring van de huurder ondeugdelijk is.[4] Uit het systeem van de wet volgt dat een derde-beslagene die stelt dat de schuldenaar geen enkele vordering op hem heeft, dat standpunt niet met bescheiden hoeft te staven.[5]

Het voorgaande is echter maar één kant van dezelfde medaille. De wet regelt namelijk ook dat van een derde-beslagene mag worden verwacht dat hij zijn gerechtelijke verklaring zoveel mogelijk ondersteunt met gegevens en bewijsstukken.[6] Zie de artikelen 476a lid 2 en 476b lid 2 Rv. Dit speelt natuurlijk vooral wanneer een derde-beslagene wel stelt dat hij een bepaald bedrag moet betalen aan de schuldenaar, maar de beslaglegger deze verklaring betwist. Zeker wanneer de derde-beslagene een huurder blijkt te zijn, die per definitie een vergoeding betaalt voor het gebruik van een ruimte, mag toch op zijn minst van hem worden verwacht dat hij een huurcontract en een recent bericht over een huurverhoging toont (of ter vervanging hiervan een aantal betaalbewijzen).

Als de huurder bij betwisting van zijn verklaring dus geen bewijsmiddelen meezendt, kan geoordeeld worden dat hij tekort is geschoten in zijn verplichting tot ondersteuning van zijn verklaring. Deze situatie moet dan weer qua gevolgen gelijk worden gesteld aan het geval dat in het geheel geen verklaring is afgelegd. Dit leidt er dan toe dat de huurder zal worden veroordeeld tot betaling van het bedrag waarvoor beslag is gelegd, als ware hij daarvan zelf de schuldenaar.[7]
Kortom: de huurder heeft als het ware bij betwisting een verzwaarde motiveringsplicht.[8] Hij zal bij betwisting door de beslaglegger met bewijsstukken moeten ondersteunen hoeveel huur hij periodiek moet betalen. Dat betekent overigens niet dat de huurder diens volledige administratie moet openleggen om inzage te geven in alle geldstromen.[9]

Vordering tot afgifte

In de verklaringsprocedure kan de beslaglegger gelijktijdig vorderen dat wordt vastgesteld wat de huurder aan hem moet gaan betalen. Dit is geregeld in artikel 477a lid 2 Rv. Wanneer de beslaglegger dit laatste vergeet te vorderen, dan betekent dit dat niet gesproken kan worden van een verklaringsprocedure.[10] En wanneer de beslaglegger weliswaar de verklaring inhoudelijk betwist maar vergeet te vorderen dat de huurder een gerechtelijke verklaring aflegt c.q. zijn verklaring aanvult, doch slechts betaling van de beslagsom vordert, dan wordt deze vordering eveneens afgewezen.[11] In dat geval is namelijk ook geen sprake van een verklaringsprocedure in de zin van de wet. De beslaglegger moet dus heel precies zijn vorderingen formuleren.

Herroepen of wijzigen van de verklaring

Aangenomen moet worden dat de huurder in zijn hoedanigheid van derde-beslagene in het algemeen de vrijheid heeft om zijn verklaring te herroepen of te wijzigen.[12] In het geval van een beslag op huurpenningen valt dit echter moeilijk voor te stellen. De huurder weet immers wat mij maandelijks zal moeten betalen. Echter: wanneer de huurder vergeet een ingeroepen huurindexering mee te nemen in zijn verklaring kan hij zijn verklaring hierop dus wel aanpassen.

Conclusie

Wanneer de huurder een verklaring derdenbeslag aflegt, dan kan de beslaglegger hier vraagtekens bij zetten. Wanneer de beslaglegger niet overtuigd is van de juistheid van de verklaring, dan zal hij deze binnen twee maanden in een verklaringsprocedure moeten betwisten. Wanneer de beslaglegger een verklaringsprocedure start, wordt de huurder ten strengste aangeraden om bewijsstukken te tonen waaruit de hoogte van de huurverplichting en eventuele overige betalingsverplichtingen blijkt.

—

[1] Gerechtshof Leeuwarden 9 december 2008, ECLI:NL:GHLEE:2008:BG6628; Rechtbank Amsterdam 20 mei 2009, ECLI:NL:RBAMS:2009:BI9920

[2] Gerechtshof Leeuwarden 9 december 2008, ECLI:NL:GHLEE:2008:BG6628

[3] Rechtbank Alkmaar 18 februari 2009, ECLI:NL:RBALK:2009:BH3933

[4] Vergelijk HR 13 februari 2009, ECLI:NL:HR:2009:BG5256

[5] Rechtbank Gelderland 10 september 2014, ECLI:NL:RBGEL:2014:8157

[6] Zie ook Hoge Raad 13 februari 2009, ECLI:NL:HR:2009:BG5256

[7] Rechtbank Midden-Nederland 19 april 2017, ECLI:NL:RBMNE:2017:1784; Rechtbank Amsterdam 20 mei 2009, ECLI:NL:RBAMS:2009:BI9920

[8] Rechtbank Haarlem 22 februari 2012, ECLI:NL:RBHAA:2012:BW1886

[9] Rechtbank Haarlem 22 februari 2012, ECLI:NL:RBHAA:2012:BW1886

[10] Rechtbank Utrecht 5 oktober 2011, ECLI:NL:RBUTR:2011:4454

[11] Rechtbank Middelburg 30 juni 2010, ECLI:NL:RBMID:2010:BO3667

[12] Hoge Raad 30 november 2001, ECLI:NL:HR:2001:AD3953; Hoge Raad 24 november 2006, ECLI:NL:HR:2006:AY7922